हामी भोक लागेको समयमा आँखा अगाडी जुन खानेकुरा देख्छौँ त्यही खान्छौँ । तर, अधिकांश खानेकुरा हामीले एकसाथ मिलाएर खानु हुदैन । र, एक चिज खानसाथ लगत्तै अर्को खानेकुराको सेवन गर्नु हुँदैन ।
हाम्रो समाजमा दूध र मासु सँगै खानु हुदैँ भने भनाइ रहेको छ । के या सत्य हो यो विचार धेरैको मनमा आउँछ । पुराना आयुर्वेदिक मान्यताअनुसार, दूधलाई “सात्त्विक” (हल्का, शुद्ध) खाना मानिन्छ, र मासुलाई “राजसिकरतामसिक” (गह्रौँ, पचाउन कठिन) भनेर वर्गीकृत गरिएको छ। त्यसैले दुवैलाई सँगै खानु शरीरमा “विरोधाभासी आहार मानिन्थ्यो। तर, वैज्ञानिक अध्ययनहरू अनुसार दूध र मासु सिधा रूपमा विषाक्त वा घातक संयोजन होइन। तर केही शारीरिक प्रभाव र पाचन सम्बन्धी समस्या हुन सक्छन् ।
सम्भावित समस्या:
- दुबैमा प्रोटिन र फ्याटको मात्रा उच्च हुने भएकाले पचाउन गाह्रो हुन्छ।
- केही मानिसमा ग्यास, पेट फुल्ने, अम्लपित्त (acidity) हुन सक्छ।
- दूधमा रहेको क्याल्सियम र मासुमा रहेको फलाम (Iron) एकसाथ खाँदा फलामको अवशोषण (absorption) घट्न सक्छ।
- त्वचा सम्बन्धी एलर्जी वा एक्ने (Acne) हुने सम्भावना पनि केहीमा देखिएको छ।
- तर यी असरहरू व्यक्तिगत पाचन प्रणालीमा निर्भर हुन्छन् — सबैमा एकैजस्तो असर गर्दैन।
यदि तपाईंको पाचन प्रणाली राम्रो छ भने हल्का मासु (जस्तै चिकेन वा माछा) र दूधबीच करिब ४–५ घण्टाको अन्तर राख्दा कुनै समस्या हुँदैन। मासु पकाएर खाएपछि तुरुन्तै दूध पिउनु उचित मानिँदैन, किनभने दुबैमा प्रोटिन र बोसोको मात्रा उच्च हुने भएकाले पचाउन कठिन हुन सक्छ। त्यसैले बिहान दूध र बेलुकी मासु (वा उल्टो रूपमा) खाने बानी अपनाउनु राम्रो हुन्छ। साथै, धेरै तेल, मसला वा चिल्लो खाना खाएपछि दूध नपिउनु उपयुक्त हुन्छ, यसले पेटमा ग्यास, अम्लपित्त र अपचको सम्भावना घटाउँछ।
ग्यास्ट्रिक वा अम्लपित्तको समस्या हुने व्यक्तिले दूध र मासु सँगै नखानु राम्रो हुन्छ, किनभने यसले पेटमा जलन, भारीपन र अपचको समस्या बढाउन सक्छ। त्यस्तै, छाला सम्बन्धी रोग, एलर्जी वा पाचन समस्या भएका मानिसका लागि पनि यी दुई पदार्थ एकसाथ सेवन गर्नु सल्लाहयोग्य मानिँदैन। बच्चा र वृद्ध व्यक्तिहरूमा पाचन शक्ति सामान्यतया कमजोर हुने भएकाले दूध र मासुबीच केही घण्टाको अन्तर राखेर दिने बानी स्वास्थ्यका लागि अझ सुरक्षित हुन्छ।
(नोट : यसलाई आफैँ अभ्यास गर्नु अघि एकपटक सम्बन्धित विषयको चिकित्सकसँग परामर्श लिनुहोला ।)
1699677933.jpg)
